Tao Ngộ 23: Hai ông giáo sư đại học.

Số 4 Phan Đăng Lưu.
Khoảng giữa năm 76 phòng tôi có một tù nhân đặc biệt, người Hà nội chính gốc -phải nói rõ rằng, thời điểm này những "người Bắc" là loại công dân hạng chiếu trên, mà người Hà nội lại là giáo viên dạy đại học nữa, không ai trong bọn tù chúng tôi có thể tưởng tượng được cơ hội gặp họ trong tù cả, người Bắc thời này là người chiến thắng, họ không bắt bọn tôi thì thôi, ai lại bắt được họ vào tù- thế mà ông giáo viên này lại đang ngồi gãi ghẻ với tôi trong này.

À, dạy đại học trong Nam gọi là giáo sư, nhưng ông giáo viên này không chịu, nói rằng miền Bắc chỉ gọi là 'giáo viên' cho dù ông ấy dạy đại học.

Ông tên Hưng, người gầy cao, dáng thanh mảnh, bàn tay thuôn ngón tay nhỏ dài rõ ra là người ít lao động, chỉ có điều nét lém lỉnh như trùm lên khuôn mặt phảng phất trí thức của ông, ông khoảng trên dưới 40 còn rất nhanh nhẹn, là giáo viên của đại học tổng hợp Hà nội, ông bị bắt vì tội vào Nam buôn TV tủ lạnh ra Bắc, đó là theo lời ông kể -hình như nhà nước cấm buôn bán mấy thứ này ra Bắc thì phải?- ông vào tù dạng 'con bà phước' nên đói dài dài, không thấy ông nhắc nhiều về gia đình ngoài Bắc. Ông rất giỏi tiếng Quan Thoại do du học tại Trung Hoa, tôi học một mớ từ đối thoại bằng tiếng Quan thoại cũng từ ông dạy.

Do là con bà phước không ai thăm nuôi nên đói, suốt ngày ông ngồi kể về các món ăn, ông kể khi dạy đại học, cha mẹ sinh viên mang biếu ông cả cỗ lòng heo, bọn tù tụi tôi chưng hửng hỏi ông sao kỳ vậy, ông giải thích mãi chúng tôi mới từ từ hiểu ra do điều kiện thiếu thốn, đói kém ngoài Bắc nên việc biếu một giáo sư đại học cỗ lòng heo là cả một sự kính trọng?! Chuyện này hơi lạ với đám miền Nam chúng tôi, rồi từ những chuyện kể về Hà nội của ông, tôi mới biết về cuộc sống trong khu tập thể đến việc ăn gà bằng kéo và phải thủ tiêu sau khi ăng uống, lại thêm chút lạ lùng về xứ sở chỉ nghe mà chưa thấy, ông cũng kể về nhiều loại đồ ăn mà tôi đến giờ cũng không còn nhớ nhưng hoàn toàn lạ lẫm với tôi.

Từ ngày ông chuyển trại, nay đã hơn 40 năm tôi chưa một lần nghe tin về ông.

Nằm kế tôi là một giáo sư triết học tại đại học Vạn Hạnh, ông tên Giàu người Huế. Ông người tầm thước hơi mập, nói giọng Huế đặc. Là một Phật tử du học từ Mỹ về ông vào dạy trong đại học Vạn Hạnh cho đến ngày bị bắt, tôi cũng không hỏi ông tội gì.

Cũng khoảng trên dưới 40, ông khác với giáo viên Hưng, ít nói hơn nhưng kể rất nhiều chuyện về thời du học Mỹ (sau này tôi ở Mỹ nghiệm ra ông nổ cũng hơi nhiều, hí hí) kiến thức về tình hình thế giới của ông đáng khâm phục, ông bình luận về các vấn đề quốc tế rút ra từ những bài đọc trên báo Nhân Dân (hay Sàigòn giải phóng?) rất hay, không hiểu sao người uyên bác như ông lại kẹt lại để vào tù?

Tôi hơi thất vọng về ông do một lần trong tù có lệnh khám tư trang đột xuất, ông vì một con dao -làm từ nửa cái nắp hộp sữa mài ra- nhưng không kịp dấu đi, lúc ông nhờ tôi dấu đi, ông run bần bật mặt không còn chút máu tưởng như ông có thể ngất tại chỗ, mãi lâu sau ông mới lấy lại được bình tĩnh trở lại, tôi không ngờ một người ăn nói lưu loát như ông, lại quá dở khi đối diện với sự cố nho nhỏ như thế. Cái gan dạ, sự liều lĩnh hình như không hợp với giới trí thức lắm! Sau này ông chuyển trại qua Chí Hoà, không biết ông trôi nổi phương nào.

Không biết kiểu dấu đồ trong tù ngày nay có khác không, chỗ an toàn nhất là con thỏ của bồn cầu, chỉ cần cột nylông cho kỹ, với một sợi chỉ để dễ lần theo, đút vào sâu trong khúc cong xuống của con thỏ, đồ sẽ nằm đó yên ổn, dĩ nhiên là không được dội nước bồn cầu. Hí hí